Kullanıcının ev dizinini gösterir /home/kullanıcı_adı ile
eşanlamlıdır.
komutu ev
dizininizin altında docs dizinine gider. Sadece
. ya da ./
O anda bulunduğunuz dizindeki bir betiği çalıştırırken
kullanmak içindir.
/. ya da Slashdot
Internet’deki en sağlam haber sitesine gider ;-).
cd ..
Bir üst dizine geçer.
exit
Sistemden çıkmanızı sağlar.
reset
Konsol bir şekilde saçma sapan karakterler basıyorsa (genelde
çalıştırılabilir bir dosyayı ekrana çıktıladığınızda
olur) düzeltmeye yarar.
tty
Bu komutu yazdığınız uçbirimin aygıt dosyasının ismini
verir.
Genel Amaçlı Komutlar
help
Kabuk komutlarının listesini gösterir. Bu komutların herbiri
için
help komut_ismi komutu ile yardım
alabilirsiniz.
komut_ismi –help
Söz konusu komut ile ilgili yardım iletisi basar (varsa).
man başlık
Sistemdeki kılavuz (man) dosyaları. Bir komut hakkında
olabildiği gibi bir dosya ya da bir işlev hakkında da olabilir.
apropos başlık
söz konusu başlıkla ilgisi olan komutların listesi.
ls
O an bulunulan dizinin içeriğini listeler.
ls -al | more
O an bulunulan dizindeki bütün dosyaları gösterir (. ile
başlayan gizli dosyaları da) Komut burada
more komutuna
yönlendirilmiştir, bu sayede çıktının bir ekrandan fazla
olması durumunda bir ekranlık çıktıdan sonra devamını
göstermek için bir tuşa basmanız gerekir.
cd dizin
dizin dizinine geçilir;
dizin verilmezse
ev dizinine geçilir.
cp kaynak hedef
Bir yerdeki dosya ya da dizinleri başka bir yere kopyalamak
içindir. Unix’lerde genelde bu tür komutlarda her
zaman
kaynak önce
hedefsonra
yazılır.
mcopy kaynak hedef
DOS’tan Unix’e ya da tersine (disketi bağlamanız şart
değil) bir dosyayı başka bir yere kopyalar. Aynı mantıkta
çalışan
mdir, mcd, mren, mmove, mdel, mmd, mrd,
mformat gibi komutlar da vardır.
ln hedef [
isim]
Sözkonusu
hedef e sabit bağ oluşturur.
Sözkonusu dosyalar iki yerde de var gibi gözükür, herhangibir
değişiklik diğerini de etkiler, biri silindiğinde diğeri kalır.
Sabit bağların kısıtlamaları, bağ dosyası ile asıl dosyanın
aynı dosya sistemi içinde olması gerekliliği ve dizinlerle özel
dosyalara sabit bağ verilememesidir.
ln -s hedef [
isim]
hedef ‘e bir sembolik bağ dosyası
(
isim verilmezse
hedef ile aynı
isimde) oluşturur. Sembolik bağda
hedef ‘in
nerede bulunacağının bilgisi vardır. Sembolik bağlar dizinler
için de kullanılabilir. Tek sorunu
hedef silindiğinde
bağ bozulmuş olur.
rm dosya …
Verilen
dosya ları siler. Sileceğiniz
dosyanın sahibi olmanız gerekir.
mkdir dizin
dizin dizinini oluşturur.
rmdir dizin …
Belirtilen
dizin ‘ler boşsa silinir.
rm -r dosya …
Dosya ve dizinleri ve dizinlerin içindeki dizinleri ardarda
siler. Root olarak kullanırken dikkat edin, çünkü herşeyi
silebilirsiniz!.
cat dosya | more
Bir dosyayı sayfa sayfa görüntülemek için kullanılır.
less dosya
Önceki komuta eşdeğerdir, biraz daha fazla özellikleri vardır
vim dosya
Bir metin dosyasını düzenlemek için kullanılır. Aynı
türden nano, joe, mcedit gibi metin düzenleyicileri de
kullanabilirsiniz, ancak
vim ile UTF-8
kodlu metinleri de düzenleyebilirsiniz. Diğerleri bunu yapamaz.
find / -name “
dosya”
dosya adlı dosyayı en üst dizinden itibaren
aramaya başlar. Dosya ismi, * ve ? gibi arama karakterleri de
içerebilir. Örneğin benim sistemimde “fazlames*” dizgesi
ile fazlamesai.net.txt ve fazlamesai.org.txt dosyaları
bulunuyor.
locate dosyaismi
find gibidir, fakat düzenli olarak
oluşturulan bir veritabanına bağlıdır, sistemdeki son
değişikliklerden haberi olmayabilir.
touch dosya
dosya isimli dosyanın tarih bilgilerini
deşiştirir. Eğer bu
dosya yoksa sıfır bayt
uzunluğunda oluşturur.
xinit
Pencere yöneticisi olmayan bir X oturumu açar.
startx
Pencere yöneticili bir X oturumu açar. DOS’daki win komutu
gibidir.
startx — :1
1 numaralı ekranda X oturumu açar, ilk ekran 0 dır ve komut
için öntanımlıdır. Ekranlar arasında
ile geçiş yapabilirsiniz.
xterm
Basit bir X uçbirimi açar. Daha hafif sürümleri (rxvt, aterm,
eterm gibi) bulunur ve tercih edilir.
shutdown -h now
Sistemi durdurur. ATX sistemlerde ayrıca makinayı kapatır.
halt
shutdown -h now ile aynıdır. Sistemi
durdurur.
reboot
shutdown -r now ile aynıdır. Sistemi
yeniden başlatır.
Dosya Sıkıştırma ve Açma Komutları
gzip -9 dosya
Belirtilen
dosya yı en iyi şekilde
sıkıştırır ve
dosya.gz haline getirir.
bzip2 dosya
Belirtilen
dosya yı en iyi şekilde
sıkıştırır ve
dosya.bz2 haline getirir.
Çoğunlukla
gzip‘den daha iyi sıkıştırır.
gunzip dosya.gz
gzip ile
sıkıştırılmış
dosya.gz dosyasını
dosya olarak
açar.
bunzip2 dosya.bz2
bzip2 ile
sıkıştırılmış
dosya.bz2 dosyasını
dosya olarak
açar.
tar -xvf arsiv.tar
İsmi
arsiv.tar gibi belirtilen
(sıkıştırılmamış) arşiv dosyasını bulunulan dizine açar.
tar -zxvf arsiv.tar.gz
İsmi
arsiv.tar.gz gibi belirtilen
sıkıştırılmış arşiv dosyasını bulunulan dizine açar.
Dosya uzantısı .tar.gz olan dosyalardan başka.tgz olan
dosyaları da açar.
tar -zxvf arsiv.tar.gz -C dizin
Sıkıştırılmış arşiv dosyasını belirtilen
dizine
açar.
tar -jxvf arsiv.tar.bz2 -C dizin
Bzip2 ile sıkıştırılmış arşiv dosyasını
belirtilen
dizin e açar. (Eski
sürümlerde -Ixvf kullanılırdı.)
tar -zcvf arsiv.tar.gz dizin1 dizin2 …
dosya1 dosya2 …
Belirtilen
dizin ve/veya
dosya ları
arsiv.tar dosyası
haline getirir ve ardından gzip ile sıkıştırıp
arsiv.tar.gz haline
getirir.
unzip arsiv.zip -d dizin
arsiv.zip zip arşivini belirtilen
dizin e
açar.
unarj e arsiv.arj
arsiv.arj arj arşivini açar.
uudecode -o hedef kaynak
uuencode ile kodlanmış (genelde eposta
ekleri) dosyayı açar.
Bilgi Edinme Komutları
pwd
Bulunduğunuz dizinin ismini verir.
hostname
Makinanın konak ismini verir.
whoami
Sisteme giriş yaparken yazdığınız kullanıcı isminizi
verir.
id [
kullanıcı_ismi]
Kullanıcının kullanıcı kimliği, birincil grup kimliği ve
üyesi olduğu grupları gösterir.
date
Sistem tarihi göstermek ya da değiştirmek için kullanılır.
Tarihin yerele özgü gösterimle basılmasını isterseniz
date
+%c yazın. Örneğin “tr_TR” yereli için
sadece
date komutu Prş Eki 23
21:31:06 EEST 2003 basarken
date +%c komutu Prş
23 Eki 2003 21:31:19 EEST basar.
date 102321322003 komutu sistem
tarihini Prş Eki 23 21:32:00 EEST 2003 yapar. Donanım
saatini değiştirmek için
setclock komutunu
kullanmanız gerekir.
time
Belli bir komutun işlemini bitirmesinin ne kadar süre tuttuğunu
gösterir. Örneğin, ir dizinin listelenme süresini
time
ls ile öğrenebilirsiniz.
who
O an sistemde bulunan kullanıcıların kullanıcı isimlerini,
hangi uçbirimlerde çalıştıklarını ve sisteme giriş tarih ve
saatlerini gösterir.
finger [
kullanıcı_ismi]
Belli bir kullanıcı hakkındaki bilgi verir.
last
Sisteme en son giriş yapmış kullanıcıların bugünden geriye
doğru listesi.
history | more
Kabuğa son girdiğiniz komutların listesi.
|
more sayesinde sayfa sayfa okuyabilirsiniz.
uptime
Makinanın ne kadar süredir açık olduğu bilgisini verir.
ps
Kullanıcının kullandığı uçbirimde çalıştırmakta olduğu
komutların ve süreçlerin listesi.
ps -ax | more
Sistemin açılışından beri çalışmakta olan bütün
süreçlerin listesi.
top
Temel sistem durumu, çalışmakta olan süüreçler ne kadar
bellek/işlemci kullandıkları vs.
uname -a
Sistem hakkında çekirdek sürümünü, işlemci türü gibi
bilgiler.
free
Bellek kullanımını gösterir.
df -h
Bağlı sabit disk bölümlerinin doluluk oranlarını gösterir.
du -sk [
dizin]
Belirtilen
dizin in (belirtilmezse
bulunduğunuz dizinin) içeriğinin diskte kapladığı alanın kB
cinsinden boyutunu verir.
cat /proc/interrupts
Çekirdek tarafından tanımlanmış sistem kesmelerinin listesi.
cat /proc/version
Linux çekirdeğinin sürüm bilgileri.
cat /proc/filesystems
Çekirdekte tanımlı kullanılabilecek dosya sistemlerinin
listesi.
cat /etc/printcap
Yazıcıların düzeni.
lsmod
Yüklü çekirdek modüllerinin listesi.
set, declare, export
Üçü de kabukta tanımlı ortam değişkenlerinin listesini
verir. Tümünü (miras alınanlar dahil) sadece
declare verir.
echo $PATH
PATH ortam değişkeninin değerini gösterir. PATH, kullanıcı
tarafından çalıştırılabilecek yazılımların aranacakları
yerleri kabuğa bildirmek için kullanılır.
dmesg | more
Sistem açılışından itibaren çekirdek tarafından üretilen
iletiler. Bu iletiler /proc/kmsg dosyasında bulunur
ve
dmesg komutu sadece tampondaki son
iletileri gösterir.
- See more at:
http://linuxisletimsistemleri.com/linux-temel-komutlari/#sthash.MYXaPr4h.dpuf
